کد مطلب:1054 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:310
چیزهائی که روزه را باطل می کند
سأله 1581 ـ نه چیز روزه را باطل می كند: اول خوردن و آشامیدن دوم جماع. سوم ـ استمناء و استمناء آن است كه انسان با خود كاری كند كه منی از او بیرون آید. چهارم ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر و همچنین جانشینان پیغمبر علیهم السلام علی الاحوط. پنجم ـ رساندن غبار غلیظ به حلق علی الاحوط.
ششم ـ فرو بردن تمام سر در آب. هفتم ـ باقی ماندن بر جنابت و حیض تا اذان صبح و همچنین است نفاس علی الاحوط. هشتم ـ اماله كردن با چیزهای روان. نهم ـ قی كردن و احكام اینها در مسائل آینده گفته می شود.
1 ـ خوردن و آشامیدن
مسأله 1582 ـ اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز، معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاك و شیره درخت و چه كم باشد یا زیاد، حتی اگر مسواك را از دهان بیرون آورد و دوباره ببرد و رطوبت آنرا فرو برد، روزه او باطل می شود، مگر آنكه رطوبت مسواك در آب دهان بطوری از بین برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله 1583 ـ اگر موقعی كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد روزه اش باطل است، و به دستوری كه بعداً گفته خواهد شد، كفاره هم بر او واجب می شود.
مسأله 1584 ـ اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1585 ـ احتیاط واجب آنست كه روزه دار از استعمال آمپولی كه بجای غذا بكار می رود خود داری كند ولی تزریق آمپولی كه عضو را بی حس می كند اشكال ندارد.
مسأله 1586 ـ اگر روزه دار چیزی را كه لای دندان مانده عمداً فرو ببرد، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1587 ـ كسی كه می خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال كند، ولی اگر بداند یا اطمینان داشته باشد غذائی كه لای دندان مانده در روز فرو می رود چنانچه خلال نكند و چیزی از آن فرو رود روزه اش باطل می شود.
مسأله 1588 ـ فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطه خیال كردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی كند.
مسأله 1589 ـ فرو بردن اخلاط سر و سینه كه به فضای دهان نرسیده اشكال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، بنابر احتیاط واجب بلكه خالی از قوت نیست كه نباید آنرا فرو ببرند.
مسأله 1590 ـ اگر روزه دار به قدری تشنه شود كه بترسد از تشنگی بمیرد می تواند به اندازه ای كه از مردن نجات پیدا كند آب بیاشامد، ولی روزه او باطل می شود و اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیه روز از بجا آوردن كاری كه روزه را باطل می كند خودداری نماید.
مسأله 1591 ـ جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها كه معمولاً به حلق نمی رسد، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمی كند. ولی اگر انسان از اول بداند كه به حلق می رسد روزه اش باطل می شود و باید قضای آنرا بگیرد و كفاره هم بر او واجب است.
مسأله 1592 ـ انسان نمی تواند برای ضعف، روزه را بخورد ولی اگر ضعف او به قدری است كه معمولاً نمی شود آنرا تحمل كرد، خوردن روزه اشكال ندارد.
2 ـ جماع
مسأله 1593 ـ جماع روزه را باطل می كند، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.
مسأله 1594 ـ اگر كمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، روزه باطل نمی شود.
مسأله 1595 ـ اگر شك كند كه به اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه، روزه او صحیح است.
مسأله 1596 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نماید، یا او را به جماع مجبور نمایند به طوری كه به فعل او نباشد، روزه او باطل نمی شود. ولی چنانچه در بین جماع یادش بیاید، یا دیگر مجبور نباشد، باید فوراً از حال جماع خارج شود، و اگر خارج نشود، روزه او باطل است.
3 ـ استمناء
مسأله 1597 ـ اگر روزه دار استمناء كند، یعنی با خود كاری كند كه منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1598 ـ اگر بی اختیار منی از او بیرون آید، روزه اش باطل نیست. ولی اگر كاری كند كه بی اختیار منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1599 ـ هر گاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم می شود یعنی در خواب منی از او بیرون می آید، واجب نیست نخوابد و اگر هم بخوابد روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1600 ـ اگر روزه دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری كند.
مسأله 1601 ـ روزه داری كه محتلم شده، می تواند بول كند و به دستوری كه در (مسأله 73) گفته شد، استبراء نماید، اگر چه بداند به واسطه بول یا استبراء كردن باقیمانده منی از مجری بیرون می آید.
مسأله 1602 ـ روزه داری كه محتلم شده، اگر بداند منی در مجری مانده و در صورتی كه پیش از غسل بول نكند بعد از غسل منی از او بیرون می آید، بنا بر احتیاط واجب باید پیش از غسل بول كند.
مسأله 1603 ـ اگر به قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كند، اگر چه منی از او بیرون نیاید روزه او باطل می شود.
مسأله 1604 ـ اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كند، چنانچه اطمینان دارد كه منی از او خارج نمی شود، اگر چه اتفاقاً منی بیرون آید روزه او صحیح است. ولی اگر اطمینان ندارد، در صورتی كه منی از او بیرون آید، روزه اش باطل است.
4 ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر
مسأله 1605 ـ اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه كند، روزه او باطل است. و احتیاط واجب آنست كه به حضرت زهرا سلام الله علیها و پیغمبران دیگر و جانشینان پیغمبران هم نسبت دروغ ندهد.
مسأله 1606 ـ اگر بخواهد خبری را كه نمی داند راست است یا دروغ نقل كند، بنابر احتیاط واجب باید از كسی كه خبر را گفته، یا از كتابی كه آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.
مسأله 1607 ـ اگر چیزی را به اعتقاد اینكه راست است از قول خدا و پیغمبر نقل كند، و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1608 ـ اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل می كند و چیزی را كه می داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را گفته راست بوده روزه او باطل می شود.
مسأله 1609 ـ اگر دروغی را كه دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر نسبت دهد روزه اش باطل می شود. ولی اگر از قول كسی كه آن دروغ را ساخته نقل كند اشكال ندارد.
مسأله 1610 ـ اگر از روزه دار بپرسند كه آیا پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم چنین مطلبی فرموده اند، و او جائی كه در جواب باید بگوید نه، عمداً بگوید بلی، یا جائی كه باید بگوید بلی عمداً بگوید نه، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1611 ـ اگر از قول خدا یا پیغمبر حرف راستی را بگوید بعد بگوید دروغ گفته، یا در شب دروغی را به آنان نسبت دهد و فردای آن، كه روزه می باشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل می شود.
5 ـ رساندن غبار غلیظ به حلق
مسأله 1612 ـ رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل می كند علی الاحوط. چه غبار چیزی باشد كه خوردن آن حلال است مثل آرد، یا غبار چیزی باشد كه خوردن آن حرام است مثل خاك. و بنابر احتیاط واجب باید غباری را هم كه غلیظ نیست به حلق نرساند.
مسأله 1613 ـ اگر به واسطه باد غبار غلیظی پیدا شود، و انسان با اینكه متوجه است، مواظبت نكند و به حلق برسد، روزه اش باطل می شود علی الاحوط.
مسأله 1614 ـ احتیاط واجب آنست كه روزه دار بخار غلیظ و دود سیگار و تنباكو و مانند اینها را هم به حلق نرساند.
مسأله 1615 ـ اگر مواظبت نكند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه یقین داشته یا اطمینان كه به حلق نمی رسد روزه اش صحیح است، و اگر گمان می كرده كه به حلق می رسد، بنابر احتیاط واجب باید آن روز را قضا كند.
مسأله 1616 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند، یا بی اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش باطل نمی شود. و چنانچه ممكن است باید آنرا بیرون آورد.
6 ـ فرو بردن سر در آب
مسأله 1617 ـ اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد اگر چه باقی بدن او از آب بیرون باشد، روزه اش باطل می شود. ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد، و مقداری از سر بیرون باشد، روزه باطل نمی شود.
مسأله 1618 ـ اگر نصف سر را یك دفعه و نصف دیگر آنرا دفعه دیگر در آب فرو برد، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1619 ـ اگر شك كند كه تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه اش صحیح است.
مسأله 1620 ـ اگر تمام سر زیر آب برود، ولی مقداری از موها بیرون بماند روزه باطل می شود.
مسأله 1621 ـ احتیاط واجب آنست كه سر را در آب مضاف فرو نبرد.
مسأله 1622 ـ اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد، یا فراموش كند كه روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمی شود.
مسأله 1623 ـ اگر اطمینان داشته باشد كه آب سر او را نمی گیرد و خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد، روزه اش اشكال ندارد و اگر اطمینان نداشته باشد و خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد بنابر احتیاط واجب باید روزه اش را قضا نماید.
مسأله 1624 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و سر را در آب فرو برد، یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید كه روزه است، یا آن كس دست خود را بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد، و چنانچه بیرون نیاورد، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1625 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحیح است.
مسأله 1626 ـ اگر بداند كه روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد، روزه و غسل هر دو باطل است، و اگر روزه مستحب باشد یا روزه واجبی باشد كه مثل روزه كفاره وقت معینی ندارد، غسل صحیح و روزه باطل می باشد.
مسأله 1627 ـ اگر برای آنكه كسی را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد اگر چه نجات دادن او واجب باشد، روزه اش باطل می شود.
7 ـ باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
مسأله 1628 ـ اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نكند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، روزه اش چنانچه در ماه رمضان و یا قضای آن باشد باطل است، كما اینكه در واجب معین احوط وجوبی بطلان آنست،و اما در واجب موسع و روزه مستحبی باطل نیست، اگر چه احوط استحبابی آنست كه غسل و یا تیمم را قبل از فجر ترك نكند.
مسأله 1629 ـ اگر در روزه واجبی كه مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است تا اذان صبح غسل نكند و تیمم هم ننماید، ولی از روی عمد نباشد، مثل آنكه دیگری نگذارد، غسل و تیمم كند روزه اش صحیح است.
مسأله 1630 ـ كسی كه جنب است و می خواهد روزه واجبی بگیرد كه مثل روزه رمضان وقت آن معین است، چنانچه عمداً غسل نكند تا وقت تنگ شود، باید تیمم كند و روزه بگیرد و احوط مستحبی آنست كه قضای آن را هم بجا آورد.
مسأله 1631 ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند و بعد از یك روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، باید روزه هر چند روزی را كه یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلاً اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا كند.
مسأله 1632 ـ كسی كه در شب ماه رمضان برای هیچكدام از غسل و تیمم وقت ندارد، اگر خود را جنب كند، روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب می شود. ولی اگر برای تیمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب كند، باید تیمم نماید و روزه بگیرد و احوط مستحبی آنست كه قضای آنرا بجا آورد.
مسأله 1633 ـ اگر برای آنكه بفهمد وقت دارد یا نه، جستجو نماید و گمان كند كه به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب كند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، چنانچه تیمم كند روزه اش صحیح است و اگر بدون جستجو گمان كند كه وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تیمم روزه بگیرد، بنابر احتیاط مستحب روزه آن روز را قضا كند.
مسأله 1634 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند كه اگر بخواند تا صبح بیدار نمی شود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه اش باطل است، و قضا و كفاره بر او واجب می شود.
مسأله 1635 ـ هر گاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود جایز است پیش از غسل بخوابد اگر عادت بیدار شدن را داشته باشد و اگر عادت نداشته باشد بنابر احتیاط واجب نباید پیش از غسل بخوابد اگر چه احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود.
مسأله 1636 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا عادتش چنین است كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه تصمیم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند روزه اش صحیح است.
مسأله 1637 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا عادتش چنین است كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بیدار شدن باید غسل كند، در صورتی كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند بنابر احتیاط واجب اگر نگوئیم اقوی است، قضا و كفاره بر او واجب می شود.
مسأله 1638 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا احتمال می دهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل كند، یا تردید داشته باشد كه غسل كند یا نه، در صورتی كه بخوابد و بیدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و كفاره دارد.
مسأله 1639 ـ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا عادتش چنین است كه اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح، بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا كند. و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه بر او واجب می شود و احتیاط استحبابی دادن كفاره است.
مسأله 1640 ـ بنابر احتیاط واجب خوابی را كه در آن محتلم شده، باید خواب اول حساب كند پس اگر بعد از بیدار شدن دوباره بخوابد و بداند یاعادتش چنین است كه بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند، چنانچه تا اذان خواب بماند، بنابر احتیاط واجب باید قضای آن روز را بگیرد، و اگر دوباره بیدار شود و بداند یا عادتش چنین است كه اگر بخوابد بیدار می شود و تصمیم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند در صورتی كه باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند، باید قضای آن روز را بگیرد، و بنابر احتیاط مستحب كفاره هم باید بدهد.
مسأله 1641 ـ اگر روزه دار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل كند.
مسأله 1642 ـ هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود، و ببیند محتلم شده، اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
مسأله 1643 ـ كسی كه می خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، هر گاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روی عمد نباشد روزه او باطل است.
مسأله 1644 ـ كسی كه می خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است. چنانچه وقت قضای روزه تنگ است، مثلاً پنج روز، روزه قضای رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است، بنابر احتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و بعد از رمضان هم عوض آن را بجا آورد، و اگر وقت قضای روزه تنگ نیست، روزه او باطل است.
مسأله 1645 ـ اگر در روزه واجبی غیر روزه رمضان و قضای آن تا اذان صبح جنب بماند، ولی از روی عمد نباشد، چنانچه وقت آن روزه معین است مثلاً نذر كرده كه آن روز را روزه بگیرد، روزه اش صحیح است، و اگر مثل روزه كفاره وقت آن معین نیست، احتیاط واجب آنست كه غیر از آن روز روز دیگری را روزه بگیرد بلكه خالی از قوت نیست.
مسأله 1646 ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاك شود و عمداً غسل نكند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نكند، روزه اش باطل است در روزه رمضان بلكه در قضای آن و در هر روزه واجب معین بنابر احتیاط واجب، و نفاس مثل حیض است علی الاحوط.
مسأله 1647 ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاك می شود یا كسی كه جنب است و برای غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد كه مثل روزه رمضان وقت آن معین است، باید تیمم نماید، و بنابر احتیاط واجب تا اذان صبح بیدار بماند. و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد كه مثل روزه كفاره وقت آن معین نیست، كفایت تیمم محل تأمل است.
مسأله 1648 ـ اگر زن نزدیك اذان صبح از حیض یا نفاس پاك شود و برای هیچكدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد كه پیش از اذان پاك شده، چنانچه روزه ای را كه می گیرد مثل روزه رمضان واجب معین باشد صحیح است. و اگر روزه مستحب یا روزه ای باشد كه مثل روزه كفاره وقت آن معین نیست، صحیح بودن آن اشكال دارد.
مسأله 1649 ـ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاك شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگر چه نزدیك مغرب باشد، روزه او باطل است.
مسأله 1650 ـ اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش كند، و بعد از یك روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هائی كه گرفته صحیح است.
مسأله 1651 ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاك شود و در غسل كردن كوتاهی كند و تا اذان غسل نكند، روزه اش باطل است، و همچنین است نفاس علی الاحوط. ولی چنانچه كوتاهی نكند مثلاً منتظر باشد كه حمام زنانه شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند روزه او صحیح است.
مسأله 1652 ـ اگر زنی كه در حال استحاضه است، غسلهای خود را به تفصیلی كه در احكام استحاضه گفته شد بجا آورد، روزه او صحیح است.
مسأله 1653 ـ كسی كه مس میت كرده یعنی جائی از بدن خود را به بدن میت رسانده می تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد. و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمی شود.
8 ـ اماله كردن
مسأله 1654 ـ اماله كردن با چیز روان اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد روزه را باطل می كند.
9 ـ قی كردن
مسأله 1655 ـ هر گاه روزه دار عمداً قی كند اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل می شود ولی كفاره ندارد ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی كند اشكال ندارد.
مسأله 1656 ـ اگر در شب چیزی بخورد كه می داند به واسطه خوردن آن، در روز بی اختیار قی می كند، احتیاط واجب آنست كه روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله 1657 ـ اگر روزه دار بتواند از قی كردن خودداری كند، چنانچه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خود داری نماید.
مسأله 1658 ـ اگر مگس در گلوی روزه دار برود، چنانچه ممكن باشد، باید آنرا بیرون آورد و روزه او باطل نمی شود. ولی اگر بداند كه به واسطه بیرون آوردن، قی می كند، واجب نیست بیرون آورد و روزه او صحیح است.
مسأله 1659 ـ اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شكم یادش بیاید كه روزه است، چنانچه ممكن باشد، باید آنرا بیرون آورد، و روزه او صحیح است.
مسأله 1660 ـ اگر یقین داشته باشد كه به واسطه آروغ زدن چیزی از گلو بیرون می آید، نباید عمداً آروغ بزند، ولی اگر یقین نداشته باشد اشكال ندارد.
مسأله 1661 ـ اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آنرا بیرون بریزد، و اگر بی اختیار فرو رود، روزه اش صحیح است.
ششم ـ فرو بردن تمام سر در آب. هفتم ـ باقی ماندن بر جنابت و حیض تا اذان صبح و همچنین است نفاس علی الاحوط. هشتم ـ اماله كردن با چیزهای روان. نهم ـ قی كردن و احكام اینها در مسائل آینده گفته می شود.
1 ـ خوردن و آشامیدن
مسأله 1582 ـ اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز، معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاك و شیره درخت و چه كم باشد یا زیاد، حتی اگر مسواك را از دهان بیرون آورد و دوباره ببرد و رطوبت آنرا فرو برد، روزه او باطل می شود، مگر آنكه رطوبت مسواك در آب دهان بطوری از بین برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله 1583 ـ اگر موقعی كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد روزه اش باطل است، و به دستوری كه بعداً گفته خواهد شد، كفاره هم بر او واجب می شود.
مسأله 1584 ـ اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1585 ـ احتیاط واجب آنست كه روزه دار از استعمال آمپولی كه بجای غذا بكار می رود خود داری كند ولی تزریق آمپولی كه عضو را بی حس می كند اشكال ندارد.
مسأله 1586 ـ اگر روزه دار چیزی را كه لای دندان مانده عمداً فرو ببرد، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1587 ـ كسی كه می خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال كند، ولی اگر بداند یا اطمینان داشته باشد غذائی كه لای دندان مانده در روز فرو می رود چنانچه خلال نكند و چیزی از آن فرو رود روزه اش باطل می شود.
مسأله 1588 ـ فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطه خیال كردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی كند.
مسأله 1589 ـ فرو بردن اخلاط سر و سینه كه به فضای دهان نرسیده اشكال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، بنابر احتیاط واجب بلكه خالی از قوت نیست كه نباید آنرا فرو ببرند.
مسأله 1590 ـ اگر روزه دار به قدری تشنه شود كه بترسد از تشنگی بمیرد می تواند به اندازه ای كه از مردن نجات پیدا كند آب بیاشامد، ولی روزه او باطل می شود و اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیه روز از بجا آوردن كاری كه روزه را باطل می كند خودداری نماید.
مسأله 1591 ـ جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها كه معمولاً به حلق نمی رسد، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمی كند. ولی اگر انسان از اول بداند كه به حلق می رسد روزه اش باطل می شود و باید قضای آنرا بگیرد و كفاره هم بر او واجب است.
مسأله 1592 ـ انسان نمی تواند برای ضعف، روزه را بخورد ولی اگر ضعف او به قدری است كه معمولاً نمی شود آنرا تحمل كرد، خوردن روزه اشكال ندارد.
2 ـ جماع
مسأله 1593 ـ جماع روزه را باطل می كند، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.
مسأله 1594 ـ اگر كمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، روزه باطل نمی شود.
مسأله 1595 ـ اگر شك كند كه به اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه، روزه او صحیح است.
مسأله 1596 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نماید، یا او را به جماع مجبور نمایند به طوری كه به فعل او نباشد، روزه او باطل نمی شود. ولی چنانچه در بین جماع یادش بیاید، یا دیگر مجبور نباشد، باید فوراً از حال جماع خارج شود، و اگر خارج نشود، روزه او باطل است.
3 ـ استمناء
مسأله 1597 ـ اگر روزه دار استمناء كند، یعنی با خود كاری كند كه منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1598 ـ اگر بی اختیار منی از او بیرون آید، روزه اش باطل نیست. ولی اگر كاری كند كه بی اختیار منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1599 ـ هر گاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم می شود یعنی در خواب منی از او بیرون می آید، واجب نیست نخوابد و اگر هم بخوابد روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1600 ـ اگر روزه دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری كند.
مسأله 1601 ـ روزه داری كه محتلم شده، می تواند بول كند و به دستوری كه در (مسأله 73) گفته شد، استبراء نماید، اگر چه بداند به واسطه بول یا استبراء كردن باقیمانده منی از مجری بیرون می آید.
مسأله 1602 ـ روزه داری كه محتلم شده، اگر بداند منی در مجری مانده و در صورتی كه پیش از غسل بول نكند بعد از غسل منی از او بیرون می آید، بنا بر احتیاط واجب باید پیش از غسل بول كند.
مسأله 1603 ـ اگر به قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كند، اگر چه منی از او بیرون نیاید روزه او باطل می شود.
مسأله 1604 ـ اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كند، چنانچه اطمینان دارد كه منی از او خارج نمی شود، اگر چه اتفاقاً منی بیرون آید روزه او صحیح است. ولی اگر اطمینان ندارد، در صورتی كه منی از او بیرون آید، روزه اش باطل است.
4 ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر
مسأله 1605 ـ اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه كند، روزه او باطل است. و احتیاط واجب آنست كه به حضرت زهرا سلام الله علیها و پیغمبران دیگر و جانشینان پیغمبران هم نسبت دروغ ندهد.
مسأله 1606 ـ اگر بخواهد خبری را كه نمی داند راست است یا دروغ نقل كند، بنابر احتیاط واجب باید از كسی كه خبر را گفته، یا از كتابی كه آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.
مسأله 1607 ـ اگر چیزی را به اعتقاد اینكه راست است از قول خدا و پیغمبر نقل كند، و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1608 ـ اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل می كند و چیزی را كه می داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را گفته راست بوده روزه او باطل می شود.
مسأله 1609 ـ اگر دروغی را كه دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر نسبت دهد روزه اش باطل می شود. ولی اگر از قول كسی كه آن دروغ را ساخته نقل كند اشكال ندارد.
مسأله 1610 ـ اگر از روزه دار بپرسند كه آیا پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم چنین مطلبی فرموده اند، و او جائی كه در جواب باید بگوید نه، عمداً بگوید بلی، یا جائی كه باید بگوید بلی عمداً بگوید نه، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1611 ـ اگر از قول خدا یا پیغمبر حرف راستی را بگوید بعد بگوید دروغ گفته، یا در شب دروغی را به آنان نسبت دهد و فردای آن، كه روزه می باشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل می شود.
5 ـ رساندن غبار غلیظ به حلق
مسأله 1612 ـ رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل می كند علی الاحوط. چه غبار چیزی باشد كه خوردن آن حلال است مثل آرد، یا غبار چیزی باشد كه خوردن آن حرام است مثل خاك. و بنابر احتیاط واجب باید غباری را هم كه غلیظ نیست به حلق نرساند.
مسأله 1613 ـ اگر به واسطه باد غبار غلیظی پیدا شود، و انسان با اینكه متوجه است، مواظبت نكند و به حلق برسد، روزه اش باطل می شود علی الاحوط.
مسأله 1614 ـ احتیاط واجب آنست كه روزه دار بخار غلیظ و دود سیگار و تنباكو و مانند اینها را هم به حلق نرساند.
مسأله 1615 ـ اگر مواظبت نكند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه یقین داشته یا اطمینان كه به حلق نمی رسد روزه اش صحیح است، و اگر گمان می كرده كه به حلق می رسد، بنابر احتیاط واجب باید آن روز را قضا كند.
مسأله 1616 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند، یا بی اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش باطل نمی شود. و چنانچه ممكن است باید آنرا بیرون آورد.
6 ـ فرو بردن سر در آب
مسأله 1617 ـ اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد اگر چه باقی بدن او از آب بیرون باشد، روزه اش باطل می شود. ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد، و مقداری از سر بیرون باشد، روزه باطل نمی شود.
مسأله 1618 ـ اگر نصف سر را یك دفعه و نصف دیگر آنرا دفعه دیگر در آب فرو برد، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1619 ـ اگر شك كند كه تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه اش صحیح است.
مسأله 1620 ـ اگر تمام سر زیر آب برود، ولی مقداری از موها بیرون بماند روزه باطل می شود.
مسأله 1621 ـ احتیاط واجب آنست كه سر را در آب مضاف فرو نبرد.
مسأله 1622 ـ اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد، یا فراموش كند كه روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمی شود.
مسأله 1623 ـ اگر اطمینان داشته باشد كه آب سر او را نمی گیرد و خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد، روزه اش اشكال ندارد و اگر اطمینان نداشته باشد و خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد بنابر احتیاط واجب باید روزه اش را قضا نماید.
مسأله 1624 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و سر را در آب فرو برد، یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید كه روزه است، یا آن كس دست خود را بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد، و چنانچه بیرون نیاورد، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1625 ـ اگر فراموش كند كه روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحیح است.
مسأله 1626 ـ اگر بداند كه روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد، روزه و غسل هر دو باطل است، و اگر روزه مستحب باشد یا روزه واجبی باشد كه مثل روزه كفاره وقت معینی ندارد، غسل صحیح و روزه باطل می باشد.
مسأله 1627 ـ اگر برای آنكه كسی را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد اگر چه نجات دادن او واجب باشد، روزه اش باطل می شود.
7 ـ باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
مسأله 1628 ـ اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نكند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، روزه اش چنانچه در ماه رمضان و یا قضای آن باشد باطل است، كما اینكه در واجب معین احوط وجوبی بطلان آنست،و اما در واجب موسع و روزه مستحبی باطل نیست، اگر چه احوط استحبابی آنست كه غسل و یا تیمم را قبل از فجر ترك نكند.
مسأله 1629 ـ اگر در روزه واجبی كه مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است تا اذان صبح غسل نكند و تیمم هم ننماید، ولی از روی عمد نباشد، مثل آنكه دیگری نگذارد، غسل و تیمم كند روزه اش صحیح است.
مسأله 1630 ـ كسی كه جنب است و می خواهد روزه واجبی بگیرد كه مثل روزه رمضان وقت آن معین است، چنانچه عمداً غسل نكند تا وقت تنگ شود، باید تیمم كند و روزه بگیرد و احوط مستحبی آنست كه قضای آن را هم بجا آورد.
مسأله 1631 ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند و بعد از یك روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، باید روزه هر چند روزی را كه یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلاً اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا كند.
مسأله 1632 ـ كسی كه در شب ماه رمضان برای هیچكدام از غسل و تیمم وقت ندارد، اگر خود را جنب كند، روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب می شود. ولی اگر برای تیمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب كند، باید تیمم نماید و روزه بگیرد و احوط مستحبی آنست كه قضای آنرا بجا آورد.
مسأله 1633 ـ اگر برای آنكه بفهمد وقت دارد یا نه، جستجو نماید و گمان كند كه به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب كند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، چنانچه تیمم كند روزه اش صحیح است و اگر بدون جستجو گمان كند كه وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تیمم روزه بگیرد، بنابر احتیاط مستحب روزه آن روز را قضا كند.
مسأله 1634 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند كه اگر بخواند تا صبح بیدار نمی شود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه اش باطل است، و قضا و كفاره بر او واجب می شود.
مسأله 1635 ـ هر گاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود جایز است پیش از غسل بخوابد اگر عادت بیدار شدن را داشته باشد و اگر عادت نداشته باشد بنابر احتیاط واجب نباید پیش از غسل بخوابد اگر چه احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود.
مسأله 1636 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا عادتش چنین است كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه تصمیم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند روزه اش صحیح است.
مسأله 1637 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا عادتش چنین است كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بیدار شدن باید غسل كند، در صورتی كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند بنابر احتیاط واجب اگر نگوئیم اقوی است، قضا و كفاره بر او واجب می شود.
مسأله 1638 ـ كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا احتمال می دهد كه اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل كند، یا تردید داشته باشد كه غسل كند یا نه، در صورتی كه بخوابد و بیدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و كفاره دارد.
مسأله 1639 ـ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا عادتش چنین است كه اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح، بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا كند. و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه بر او واجب می شود و احتیاط استحبابی دادن كفاره است.
مسأله 1640 ـ بنابر احتیاط واجب خوابی را كه در آن محتلم شده، باید خواب اول حساب كند پس اگر بعد از بیدار شدن دوباره بخوابد و بداند یاعادتش چنین است كه بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند، چنانچه تا اذان خواب بماند، بنابر احتیاط واجب باید قضای آن روز را بگیرد، و اگر دوباره بیدار شود و بداند یا عادتش چنین است كه اگر بخوابد بیدار می شود و تصمیم داشته باشد كه بعد از بیدار شدن غسل كند در صورتی كه باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند، باید قضای آن روز را بگیرد، و بنابر احتیاط مستحب كفاره هم باید بدهد.
مسأله 1641 ـ اگر روزه دار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل كند.
مسأله 1642 ـ هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود، و ببیند محتلم شده، اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
مسأله 1643 ـ كسی كه می خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، هر گاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روی عمد نباشد روزه او باطل است.
مسأله 1644 ـ كسی كه می خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است. چنانچه وقت قضای روزه تنگ است، مثلاً پنج روز، روزه قضای رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است، بنابر احتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و بعد از رمضان هم عوض آن را بجا آورد، و اگر وقت قضای روزه تنگ نیست، روزه او باطل است.
مسأله 1645 ـ اگر در روزه واجبی غیر روزه رمضان و قضای آن تا اذان صبح جنب بماند، ولی از روی عمد نباشد، چنانچه وقت آن روزه معین است مثلاً نذر كرده كه آن روز را روزه بگیرد، روزه اش صحیح است، و اگر مثل روزه كفاره وقت آن معین نیست، احتیاط واجب آنست كه غیر از آن روز روز دیگری را روزه بگیرد بلكه خالی از قوت نیست.
مسأله 1646 ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاك شود و عمداً غسل نكند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نكند، روزه اش باطل است در روزه رمضان بلكه در قضای آن و در هر روزه واجب معین بنابر احتیاط واجب، و نفاس مثل حیض است علی الاحوط.
مسأله 1647 ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاك می شود یا كسی كه جنب است و برای غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد كه مثل روزه رمضان وقت آن معین است، باید تیمم نماید، و بنابر احتیاط واجب تا اذان صبح بیدار بماند. و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد كه مثل روزه كفاره وقت آن معین نیست، كفایت تیمم محل تأمل است.
مسأله 1648 ـ اگر زن نزدیك اذان صبح از حیض یا نفاس پاك شود و برای هیچكدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد كه پیش از اذان پاك شده، چنانچه روزه ای را كه می گیرد مثل روزه رمضان واجب معین باشد صحیح است. و اگر روزه مستحب یا روزه ای باشد كه مثل روزه كفاره وقت آن معین نیست، صحیح بودن آن اشكال دارد.
مسأله 1649 ـ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاك شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگر چه نزدیك مغرب باشد، روزه او باطل است.
مسأله 1650 ـ اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش كند، و بعد از یك روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هائی كه گرفته صحیح است.
مسأله 1651 ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاك شود و در غسل كردن كوتاهی كند و تا اذان غسل نكند، روزه اش باطل است، و همچنین است نفاس علی الاحوط. ولی چنانچه كوتاهی نكند مثلاً منتظر باشد كه حمام زنانه شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند روزه او صحیح است.
مسأله 1652 ـ اگر زنی كه در حال استحاضه است، غسلهای خود را به تفصیلی كه در احكام استحاضه گفته شد بجا آورد، روزه او صحیح است.
مسأله 1653 ـ كسی كه مس میت كرده یعنی جائی از بدن خود را به بدن میت رسانده می تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد. و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمی شود.
8 ـ اماله كردن
مسأله 1654 ـ اماله كردن با چیز روان اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد روزه را باطل می كند.
9 ـ قی كردن
مسأله 1655 ـ هر گاه روزه دار عمداً قی كند اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل می شود ولی كفاره ندارد ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی كند اشكال ندارد.
مسأله 1656 ـ اگر در شب چیزی بخورد كه می داند به واسطه خوردن آن، در روز بی اختیار قی می كند، احتیاط واجب آنست كه روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله 1657 ـ اگر روزه دار بتواند از قی كردن خودداری كند، چنانچه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خود داری نماید.
مسأله 1658 ـ اگر مگس در گلوی روزه دار برود، چنانچه ممكن باشد، باید آنرا بیرون آورد و روزه او باطل نمی شود. ولی اگر بداند كه به واسطه بیرون آوردن، قی می كند، واجب نیست بیرون آورد و روزه او صحیح است.
مسأله 1659 ـ اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شكم یادش بیاید كه روزه است، چنانچه ممكن باشد، باید آنرا بیرون آورد، و روزه او صحیح است.
مسأله 1660 ـ اگر یقین داشته باشد كه به واسطه آروغ زدن چیزی از گلو بیرون می آید، نباید عمداً آروغ بزند، ولی اگر یقین نداشته باشد اشكال ندارد.
مسأله 1661 ـ اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آنرا بیرون بریزد، و اگر بی اختیار فرو رود، روزه اش صحیح است.